Uitslag Tweede Kamerverkiezing

Samenvatting

De vervroegde Tweede Kamerverkiezing vond plaats op 22 november 2023. Dit is 980 dagen na de vorige verkiezing voor de Tweede Kamer in 2021. Utrechtse kiesgerechtigden konden bij 217 stembureaus in de gemeente Utrecht terecht, verdeeld over 182 locaties. Aan deze Tweede Kamerverkiezing deden 26 partijen mee in kieskring Utrecht. Van deze partijen namen 19 ook in 2021 deel aan de Tweede Kamerverkiezing. Verdeeld over deze partijen kon gekozen worden tussen 1.005 kandidaten (1.048 in 2021), waarvan 40 kandidaten uit gemeente Utrecht.

Linkse samenwerking GroenLinks en PvdA veruit de grootste partij

In de gemeente Utrecht is GroenLinks-PvdA de grote winnaar van de verkiezing voor de Tweede Kamer in 2023 met 34,9% van de stemmen. In 2021 hadden deze twee partijen samen 18,6% van de stemmen. Totaal in Nederland kreeg deze linkse samenwerking 15,5% van de stemmen. Dit aandeel is in Utrecht dus een stuk hoger. In negen van de tien Utrechtse wijken is GroenLinks-PvdA de grootste partij. Alleen in Vleuten-De Meern is dit de VVD. GroenLinks-PvdA staat hier op de derde plek, na de PVV.

D66 en VVD kregen minder stemmen

De tweede partij van Utrecht is D66 met 11,5% van de stemmen, gevolgd door VVD op de derde plek met 11,3% van de stemmen. Ten opzichte van de verkiezing voor de Tweede Kamer in 2021 is het aandeel stemmen voor deze partijen afgenomen. Het aandeel stemmen voor D66 was in 2021 25,9% en voor de VVD 14,7%. Ook landelijk gezien daalde het aantal stemmen voor D66. 6,2% van de stemmen ging naar deze partij. 15,1% van de stemmen in Nederland ging naar de VVD.

PVV en Nieuw Sociaal Contract in Utrecht minder groot dan landelijk

PVV (9,9%) is de vierde partij in Utrecht. Deze partij is met 4,9 procentpunt gestegen ten opzichte van de verkiezing voor de Tweede Kamer in 2021. De nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract kreeg in Utrecht 7,1% van de stemmen. In Nederland stemde 23,5% op de PVV en 12,8% op Nieuw Sociaal Contract. Voor beide partijen ligt dit aandeel in Utrecht lager.

Regeringspartijen verliezen aandeel

De vier regeringspartijen (VVD, D66, CDA en ChristenUnie) hebben bij deze verkiezing ook gezamenlijk minder stemmen gekregen, namelijk 26,0%. De steun voor kabinet Rutte IV is in de afgelopen twee jaar sterk gedaald. Bij de verkiezing voor de Tweede Kamer van 2021 was dit nog 46,9%, gevolgd door 36,6% bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 en 30,8% van de stemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2023.

Tellingsbestand en data

• De uitslag per kandidaat en per stembureau is terug te vinden in het tellingsbestand.
• Op de online databank Utrecht in Cijfers is de uitslag voor de stad en wijk beschikbaar.

Uitslag gemeente Utrecht in lijstvolgorde met vergelijking eerdere verkiezingen

Opkomst

Lage opkomst voor deze verkiezing

De opkomst bij de Tweede Kamerverkiezing in de gemeente Utrecht is 79,8%. Dit is hoger dan het landelijke opkomstpercentage van 77,8%. De opkomst in Utrecht is lager dan in 2021 en 2017. Toen was de opkomst respectievelijk 81,7% en 83,8%. De opkomst is wel hoger dan bij de gemeenteraadsverkiezingen en Provinciale Statenverkiezingen.

Opkomstpercentage gemeente Utrecht bij laatste zes verkiezingen

Veel stemmen uitgebracht in wijken Binnenstad en Oost

De opkomst bij de Tweede Kamerverkiezing in de gemeente Utrecht verschilt per wijk. In de wijk Binnenstad is de opkomst het hoogst (123,5%). Hier zijn meer mensen gaan stemmen dan er toegewezen waren aan de stembureaus in de wijk. Ook in de wijken Oost (91,8%) en Noordoost (82,5%) is de opkomst hoog. In de wijken Overvecht (59,4%) en Zuidwest (64,6%) is de opkomst relatief laag. In deze twee wijken is de opkomst wel hoger dan in 2021. De vergelijking met 2021 is echter moeilijk te maken vanwege de stemmen per brief die niet herleidbaar waren naar wijk.

De opkomst per wijk is exclusief de stembureaus op Utrecht Centraal.

Opkomstpercentage per wijk

Stemverdeling

Bij de verkiezing voor de Tweede Kamer waren 262.533 Utrechters stemgerechtigd. In totaal zijn 209.409 stemmen uitgebracht, waarvan 208.622 stemmen op een partij. Daarnaast zijn 359 blanco stemmen en 428 ongeldige stemmen aangetroffen.

Verdeling naar type stem en aantal stemgerechtigden

Uitslag

Uitslag per wijk

In onderstaande grafiek is de uitslag van de gemeente Utrecht opgenomen, totaal en per wijk. De uitslag per wijk is exclusief de stembureaus op Utrecht Centraal. Deze stembureaus hebben een stadsbrede functie.

Met de pijltjes of het uitklapmenu is het mogelijk om te wisselen tussen de verschillende uitslagen.

Verdeling van het aantal stemmen per partij en per wijk

GroenLinks-PvdA in negen wijken de grootste partij

GroenLinks-PvdA is in negen van de tien Utrechtse wijken de grootste partij. De VVD is in Vleuten-De Meern de grootste partij, net als twee jaar geleden. In 2021 was D66 in acht Utrechtse wijken de grootste partij. In Overvecht was DENK de grootste partij. Nu is DENK de tweede partij in de wijken Overvecht en in Zuidwest.

De grootste partij per wijk is exclusief de stembureaus Utrecht Centraal.

In onderstaande kaart is het mogelijk om te wisselen tussen de verschillende verkiezingen.

Kaart met abstracte weergave van de Utrechtse wijken met in kleur aangegeven de grootste partij per wijk

Vier kandidaten van GroenLinks-PvdA in top 10 kandidaten met de meeste stemmen

De kandidaat met de meeste stemmen in Utrecht is de partijleider van de grootste partij. Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) kreeg 23.564 stemmen. Hij wordt op afstand gevolgd door zowel Dilan Yeşilgöz (VVD) als Geert Wilders (PVV) met ruim 18.000 stemmen. Opvallend is dat vier kandidaten van de combinatie GroenLinks-PvdA in de top 10 staan, waarvan drie vanuit GroenLinks: Esmah Lahlah, Lisa Westerveld en Jesse Klaver.

Totaal aantal stemmen per kandidaat (top 10)

Drie op de tien stemmen op GroenLinks-PvdA naar de lijsttrekker

De lijsttrekker van een partij is in de meeste gevallen de kandidaat die namens de partij een prominente plek heeft in de verkiezingscampagne en debatten. Er zijn meerdere kandidaten per partij, waardoor de lijsttrekker niet alle stemmen krijgt. Geert Wilders heeft 89% van de stemmen op zijn partij binnengehaald. Dat is het hoogste aandeel van alle partijen. Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) heeft een laag aandeel met 32%.

Aandeel stemmen op lijsttrekker

GroenLinks-PvdA samen aan kop

De PvdA was sinds de oprichting van de partij in 1946 slechts twee keer niet de grootste partij in gemeente Utrecht. In 2017 en 2021 was D66 de grootste partij. Samen met GroenLinks weet PvdA weer aan kop te komen.

• D66 behaalt het slechtste resultaat van de afgelopen vijf Tweede Kamerverkiezingen.
• Sinds 2012 daalt het aandeel van de VVD.
• Met 9,9% van de stemmen behaalt Geert Wilders met de PVV zijn beste uitslag in Utrecht.

In onderstaande figuur zijn alleen de vier partijen opgenomen met de meeste stemmen in 2023. GroenLinks en PvdA zijn bij TK23 een gezamenlijke lijst. In deze rapportage zijn resultaten uit het verleden bij elkaar opgeteld.

Ontwikkeling grootste partijen bij Tweede Kamerverkiezing vanaf 2000

PVV in meeste gemeenten provincie Utrecht grootste partij

In 14 van de 26 gemeenten in provincie Utrecht is de PVV de grootste partij. In Bunschoten kreeg de PVV het hoogste aandeel van de stemmen. GroenLinks/PvdA is in de twee grootste steden van de provincie de grootste partij: Utrecht en Amersfoort. De VVD is in vijf gemeenten de grootste partij. In Woudenberg zijn de meeste stemmen naar de SGP gegaan.

De uitslag van Leerdam, Vianen en Zederik is voor TK17 en TK12 bij elkaar opgeteld en gepresenteerd als Vijfheerenlanden.

Kaart van de provincie Utrecht met in kleur aangegeven de grootste partij per gemeente