8. Overige signalen
In dit hoofdstuk beschrijven we overige opvallende signalen die in meerdere interviews naar voren zijn gekomen. Het beschrijft de zorgen over ‘kwetsbare’ gezinsmigranten, de invloed van de huidige politieke situatie ten aanzien van migratie en specifieke uitdagingen voor het inburgeringsproces van vrouwen.
8.1 Gezinsmigranten lijken een stabielere (uitgangs-)positie te hebben, maar dit is geen eenduidig beeld
In het antwoordpatroon van gezinsmigranten lijkt deze groep een (veel) positiever beeld te laten zien in vergelijking met asielstatushouders. Echter, benadrukken professionals dat dit niet voor de gehele groep gezinsmigranten geldt. Ze spreken in de interviews ook over een kwetsbare groep gezinsmigranten, waar ze zich zorgen over maken: “Je hebt ook een groep gezinsmigranten waar we ons zorgen over maken, omdat zij juist niet die begeleiding kunnen krijgen die ze nodig hebben. […] Een van de grote verschillen is én de begeleiding die ze kunnen ontvangen en de financiële druk die op gezinsmigranten staat, omdat zij alles zelf moeten bekostigen.”
Een deel van die zorgen heeft in dit geval ook te maken met de eigen verantwoordelijkheid voor de inburgering: “Ze zijn zelf verantwoordelijk voor de inburgering, dus wij zien een groep mensen hier bij de taallessen die dus wél de eerste stap nemen om taallessen te nemen, en vanuit deze groep zien we zelfs al wel dat er soms thuissituaties zijn die aandacht nodig hebben. Denk dan aan mantelzorg, andere zorgtaken.”
En met verwachtingen die de partner van hen kan hebben ten aanzien van het gezin en andere zorgtaken: “Er is een groep die hele andere zorgtaken heeft. Je komt hier omdat je bij de partner komt, maar sommigen hebben een zorgtaak, of wordt ervan verwacht dat ze een zorgtaak op zich nemen. Mantelzorg zien we veel. Partners die geïsoleerd worden, waar wij geen zicht op hebben.”
8.2 Invloed van de huidige politieke situatie ten aanzien van migratie op het inburgeringsproces van nieuwkomers
Het huidige politieke klimaat kan een gevoel van onveiligheid creëren, wat het integratieproces van inburgeraars belemmert. Een professional gaf als voorbeeld: “Hij heeft ontzettend veel last van de politieke situatie. Nu denkt hij ineens ‘kan ik hier eigenlijk wel blijven’. Zo weet je dus hoe belangrijk het is dat je je welkom voelt en opgenomen voelt. Want zodra dat wegvalt heb je meteen het gevoel van ‘mag ik hier wel zijn’ en dan komt er een rem op het integratieproces. Want je weet niet waar je bent over zoveel jaar.”
Een andere professional benoemt ook een effect van de huidige politieke situatie. Hij benadrukt de noodzaak om nieuwkomers voor te bereiden op een nieuwe politieke werkelijkheid, waarin het steeds belangrijker wordt dat inburgeraars zelfstandig kunnen zijn, en hij daarmee dus het belang van (betaald) werk onderstreept: “We moeten ze voorbereiden op een nieuwe werkelijkheid. Als ze hun leven niet gaan vormgeven zoals buitenlandse studenten of expats (namelijk: ‘ik werk en ik zorg voor mijzelf’)... Als we hen niet voorbereiden op die werkelijkheid, blijven ze afhankelijk van ons.”
8.3 Zorgen over vrouwen die vaker thuis blijven, wat inburgeringsproces belemmert
Culturele verschillen rondom vrouwen en actieve deelname buitenshuis en/of werk blijven een uitdaging. Professionals zien dat sommige vrouwen vaker thuis blijven dan mannelijke inburgeraars, wat hun integratie bemoeilijkt. Ze proberen in deze situatie te benadrukken dat het in Nederland belangrijk is dat iedereen de kans krijgt om mee te doen, ongeacht verschillen in culturele normen en waarden. Ze maken zich soms zorgen, aangezien naast dezelfde rechten, vrouwen in het inburgeringstraject ook dezelfde plichten hebben. Toch komt het voor dat vrouwen soms afwezig blijven bij bijvoorbeeld taallessen, omdat zij thuis andere verplichtingen hebben.
Professionals merken op dat het moeilijk is om vrouwen die veelal thuisblijven, actief te laten deelnemen aan de samenleving. Bij het Welkomhuis komen vrouwen via omwegen toch ‘de wereld in’, maar dit blijft ingewikkeld. In Nederland werken vrouwen niet alleen voor emancipatie, maar ook omdat het salaris van de man vaak niet voldoende is. Dit argument wordt gebruikt om mannen te overtuigen hun vrouwen te laten werken, wat hen uit hun isolement haalt.