2. Bij wie zien we de grootste kwetsbaarheid?

Groepen met risico op achterstand

Om te bepalen bij wie we de grootste kwetsbaarheid zien, sluiten we aan bij de analyses uit de Volksgezondheidsmonitor Utrecht. Deze laat zien dat enkele groepen in Utrecht de grootste gezondheidsachterstand hebben. 

Dat zijn inwoners:

• die moeite hebben met rondkomen, die opgroeien in een gezin met lage welvaart
• met basisonderwijs of een vmbo-opleiding​
• met een eenpersoonshuishouden​
• in eenoudergezinnen​
• die ouder zijn dan 65 jaar met een niet-westerse migratieachtergrond​ en tieners met een migratieachtergrond
• in een zeer kwetsbare situatie (meerdere ernstige problemen, als: ernstige schulden, verslavingsproblemen, geen woning of thuis)​

Uit recente analyses blijkt dat ook eerste generatie migranten een grote achterstand hebben. Deze groep is bijvoorbeeld vaker ernstig eenzaam en heeft minder vaak een goed ervaren gezondheid. Daarnaast lijkt het erop dat Utrechters met een uitkering en een buitenlandse afkomst minder vaak een behandeling ontvangen voor hun psychische klachten dan als ze een Nederlandse herkomst hebben. Dit noemen we een behandelkloof. Deze behandelkloof is het meest zichtbaar in buurten in Leidsche Rijn en Zuidwest. Utrechters met mbo, havo of vwo als laatst behaalde opleiding en jongvolwassenen lopen risico om tot de groepen met de grootste gezondheidsachterstand te gaan horen.

Uit landelijk onderzoek van het SCP en lokaal onderzoek is bekend dat werkenden met tijdelijke contracten ook een kwetsbare groep kunnen vormen. 

De hierboven beschreven groepen Utrechters met kans op achterstanden sluiten elkaar niet uit. Utrechters kunnen bij meerdere groepen horen. Bijvoorbeeld omdat zij een eenpersoonshuishouden zijn en moeite hebben met rondkomen. Een precies beeld in aantallen van hoe deze groepen overlappen, is niet beschikbaar.

Wel weten we dat 19% van de Utrechtse 19 t/m 64-jarigen (ongeveer 46.000 inwoners) zich ongezond voelt, gezondheidsproblemen en een overwegend ongezonde leefstijl heeft. Bij hen komen veel problemen samen. Zij hebben bijvoorbeeld vaker problemen met geld, werk en wonen. Van de 65-plussers voelen ongeveer 20.500 inwoners zich ongezond. Daarvan is er bij 11.000 Utrechtse ouderen sprake van stapeling van gezondheidsproblemen. Zij voelen zich mentaal ongezond of zeer ongezond en hebben een lage kwaliteit van leven. Zij hebben minder mogelijkheden voor veerkracht, minder gezondheidsvaardigheden en zijn minder tevreden over hun woonsituatie dan ouderen die zeer gezond zijn (Gemeente Utrecht 2024, Patronen in Gezondheid bij ouderen).