3. Veilige buurten

3.1 Jongeren kiezen het goede pad en jongerenoverlast neemt af 

3.1.1 Aantal registraties jeugdoverlast 

3.1.2 Aantal registraties jeugdoverlast Utrecht per 1.000 inwoners - naar wijk

Aantal registraties jeugdoverlast in Overvecht neemt toe in 2024

• In 2024 stijgt het aantal politieregistraties van jongerenoverlast voor Overvecht met 19% (van 372 in 2023 naar 443 registraties in 2024). Dit is nog steeds onder het overlastniveau in de periode van vóór corona (2019 en eerdere jaren). Behalve in Overvecht steeg de jongerenoverlast ook in Zuidwest (+19%), Noordwest (+22%) en Binnenstad (+12%). Voor heel Utrecht geldt dat de geregistreerde jongerenoverlast met 3% toeneemt.
• Als we het aantal registraties jongerenoverlast corrigeren voor de grootte van de wijk (door te delen door het aantal inwoners), dan zien we dat de wijk Binnenstad de afgelopen vier jaar relatief de meeste politieregistraties jongerenoverlast kent. Overvecht staat in 2023 en 2024 met de wijk Zuidwest op een gedeelde tweede plaats.
• Door de jaren heen zien we voor elke wijk een piek van jeugdoverlast in coronajaar 2020, toen de eerste lockdowns plaatsvonden. Het jaar erna daalde de jeugdoverlast, vooral in Overvecht. Vanaf 2023 laat Overvecht weer een stijgende lijn zien. In 2024 geldt dit eveneens voor de wijken Binnenstad, Zuidwest en Noordwest.
• NB: Politieregistraties jongerenoverlast betreffen zowel meldingen van inwoners als incidenten waar de politie zelf op acteert. 

3.1.3 Ervaren Jongerenoverlast 

In de Inwonersenquête wordt gevraagd naar door inwoners ervaren jongerenoverlast. In Overvecht blijkt de (vaak) ervaren jongerenoverlast al jaren gemiddeld hoger dan in de andere wijken. In 2023 daalde de ervaren jongerenoverlast in de hele stad, van 22% in 2021 naar 18% in 2023. Ook in Overvecht was toen een afname te zien (van 37% naar 31%). In 2026 volgen nieuwe cijfers uit de Inwonersenquête.

3.1.4 % jeugdige verdachten (12 t/m 24) aangehouden in Utrecht resp. Overvecht naar pleegwijk

Aandeel in Overvecht aangehouden jeugdige verdachten stijgt minimaal

• Het percentage (unieke) jeugdige verdachten, aangehouden in Overvecht, is minimaal toegenomen: van 0,8% naar 0,9%. Hierbinnen daalde het aandeel minderjarige verdachten (van 12-17 jaar) van 0,8% naar 0,7% en steeg het aandeel 18-24 jarige verdachten van 0,8% naar 1,0%. Vergeleken met andere wijken loopt Overvecht in de pas met West en Zuidwest (allen 0,9% jeugdige verdachten, aangehouden in de wijk). Binnenstad heeft het hoogste aandeel jeugdige verdachten, nl. 4,2%, op afstand gevolgd door Leidsche Rijn (1,5%) en Vleuten-De Meern (1,0%). Het Utrechts gemiddelde is gelijk gebleven op 0,8%.
• Volgens de definitie van jeugdige verdachten gaat het om personen van 12 tot en met 24 jaar van wie een redelijk vermoeden bestaat dat zij pleger zijn van een misdrijf, maar waarbij de bewijsvoering nog niet rond hoeft te zijn. De cijfers betreffen de pleegplaats (dit hoeft niet de woonwijk van de pleger te zijn). Om een aandeel weer te geven is het cijfer gedeeld door het aantal jeugdige inwoners van de wijk.

3.1.5 % jeugdige verdachten (12 t/m 24) aangehouden in Utrecht naar woonwijk

Aandeel Overvechtse jongeren dat is aangehouden is hoger dan gemiddeld in de stad

Het is ook mogelijk om naar de woonwijk van jeugdige verdachten te kijken en dit als uitgangspunt te nemen. Dan blijkt dat in 2024 1,4% van de Overvechtse jeugd is aangehouden vanwege het vermoedelijk plegen van een misdrijf. Dat is hoger dan stedelijk: van de totale Utrechtse jeugd is 0,8% aangehouden als verdachte. Dit beeld is onveranderd vergeleken met 2023. Maar binnen de groep Overvechtse jongeren is er sprake van een verschuiving: het aandeel minderjarige aangehouden jongeren (12-17 jaar) daalde van 1,4% naar 1,1% en het aandeel volwassen aangehouden jongeren (18-24 jaar) steeg van 1,4% naar 1,6%. 

3.1.6 aantal cases PGA Jeugd (afgesloten en lopend) naar wijk

De lokale Persoonsgerichte Aanpak Jeugd (PGA-Jeugd) is een integrale maatwerk-aanpak voor jongeren van 12 tot en met 27 jaar, die beginnen of doorgroeien in de (drugs)criminaliteit. De aanpak  is een combinatie van bestuurlijke, strafrechtelijke, zorg- en overige interventies, met als doel om overlast, criminaliteit en/ of maatschappelijke uitval bij jongeren te voorkomen of op zijn minst terug te dringen. De aanpak wordt uitgevoerd onder coördinatie van PGA-experts. In 2023 telde Utrecht stedelijk 92 PGA-jeugd trajecten (lopende en afgesloten), waarvan 19 in Overvecht. In 2024 telde Utrecht 123 trajecten, waarvan 31 in Overvecht.

Conclusie

De door de politie geregistreerde jongerenoverlast in Overvecht neemt toe. Ook in enkele andere wijken zien we een toename. Het aandeel jeugdige verdachten aangehouden in Overvecht (pleegwijk) is minimaal toegenomen. Het totale aandeel aangehouden verdachten afkomstig uit Overvecht (woonwijk) is stabiel gebleven. Hierbinnen steeg het aandeel volwassen jongeren en daalde het aandeel minderjarigen. Het aantal (lopende en afgesloten) trajecten in de PGA van jeugdigen is zowel stedelijk als in Overvecht toegenomen.

3.2 Terugdringen van ondermijnende criminaliteit door herstellen van de norm en vergroten van maatschappelijke weerbaarheid

3.2.1 % inwoners dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt

Gevoelens van onveiligheid in eigen buurt in Overvecht hoger dan gemiddeld in de stad

• In de tweejaarlijkse Inwonersenquête vragen we inwoners of ze zich wel eens onveilig voelen in de eigen buurt. In de meest recente enquête (van 2023) is er stedelijk een toename te zien in het aandeel inwoners dat zich wel eens onveilig voelt (van 30% naar 34%). In vrijwel elke wijk zagen we een toename. Zo ook in Overvecht (van 44% naar 47%), maar de toename is statistisch gezien niet significant. 
• Over de jaren zien we dat het aandeel mensen dat zich onveilig voelt in de eigen buurt, in Overvecht hoger is dan gemiddeld in de stad. Ook in 2023 blijft dit onveranderd.
• In Overvecht voelt 10% zich vaak onveilig in de eigen buurt, wat hoger is dan gemiddeld in Utrecht (4%).

3.2.2 % inwoners dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt 

Verschillen in onveiligheidsgevoelens tussen subwijken

• Als we de vier subwijken van Overvecht afzonderlijk bekijken, dan zien we dat in elke subwijk de veiligheidsbeleving slechter is dan gemiddeld in Utrecht: het aandeel inwoners dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt is in elke subwijk hoger dan gemiddeld in de stad (34%). 

3.2.3 Aantal MMA meldingen toe te wijzen aan Overvecht

Aantal drugsgerelateerde MMA meldingen in Utrecht neemt toe

• Voor de deelambitie 'terugdringen ondermijnende criminaliteit' kijken we onder andere naar meldingen bij Meld Misdaad Anoniem (MMA). In 2024 neemt het totale aantal MMA-meldingen in Utrecht toe van 264 naar 328 (+24%). Dit komt met name door een toename in het aantal drugsgerelateerde meldingen, van 179 naar 223 (+25%). 
• Vanuit Noordwest kwamen in 2024 de meeste MMA-meldingen binnen (41), gevolgd door Zuidwest (33) en Overvecht (31). In Noordwest is bijna de helft van de meldingen drugsgerelateerd (46%). In Zuidwest en Overvecht is dat met ca. 35% wat lager (resp. 12 en 11 meldingen). 
• Absoluut gezien is het aantal meldingen vrij laag. In een artikel van RTV Utrecht (8 maart 2024) blijkt dat MMA landelijk een record aantal meldingen binnenkreeg en dat de provincie Utrecht hierop achterblijft. Per inwoner kwamen in de provincie Utrecht de minste tips binnen.

Conclusies

Het aandeel inwoners van Overvecht dat zich wel eens onveilig voelt in de buurt is al jaren op rij hoger dan gemiddeld in de stad. Dit geldt ook voor de vier subwijken. Uit een eerdere inwonersenquête (2021) bleek dat inwoners van Overvecht zich vooral onveilig voelen in de buurt door hangjongeren, vaak in combinatie met drugsgebruik en dealen. Maar het blijft puzzelen waarom mensen zich onveilig voelen en wat bijvoorbeeld de invloed is van landelijke of zelfs mondiale gebeurtenissen. Het aantal MMA meldingen in de stad neemt toe in 2024, met name door een toename van het aantal drugsgerelateerde meldingen. Het aantal meldingen vanuit Overvecht blijft stabiel, ook het aantal drugsgerelateerde meldingen.

3.3 Tegengaan van polarisatie en radicalisering

3.3.1 % inwoners dat zich gediscrimineerd voelt het afgelopen jaar

Bijna 3 op de 10 inwoners van Overvecht voelt zich gediscrimineerd

• Uit de Inwonersenquête van 2023 blijkt dat 29% van de inwoners van Overvecht zich gediscrimineerd voelt. Gemiddeld in Utrecht is dit 19%. Van alle wijken is het aandeel inwoners dat discriminatie ervaart het grootst in Overvecht.
• Dat inwoners zich gediscrimineerd voelden, kan verschillende redenen hebben. Inwoners van Overvecht voelen zich voornamelijk gediscrimineerd vanwege hun huidskleur, etniciteit en afkomst  (18% t.o.v. 9% stedelijk) en vanwege hun geloof (9% t.o.v. 3% stedelijk).
• In drie van de vier de subwijken van Overvecht is de ervaren discriminatie hoger dan het stedelijke gemiddelde (in Zamenhof/Neckardreef, Zambesi/Tigrisdreef en Taag/Wolgadreef). 
• We kunnen de discriminatiegevoelens niet vergelijken met voorgaande jaren, omdat de vraagstelling in de enquête is veranderd (van 'voelde u zich in de afgelopen 12 maanden gediscrimineerd' naar 'hebt u in de afgelopen 12 maanden discriminatie ervaren').

3.3.2 % inwoners dat vertrouwen heeft in landelijke overheid (regering, 2de kamer, rijksambtenaren) naar wijken

Inwoners uit Overvecht hebben minder dan gemiddeld vertrouwen in landelijke overheid

• In Overvecht is het vertrouwen van inwoners in de landelijke overheid lager dan gemiddeld in Utrecht: 33% versus 38% in heel Utrecht. Opvallend is verder het relatief hoge percentage inwoners van Overvecht dat helemaal geen vertrouwen in de landelijke overheid heeft (19%). Overigens is Vleuten-De Meern de wijk met het minste vertrouwen in de landelijke overheid (30%). 
• Vergeleken met 2021 is het vertrouwen van Utrechters in de landelijke overheid afgenomen van 43% naar 38%. In Overvecht nam het vertrouwen in de landelijke overheid af van 37% naar 33%, maar deze afname is statistisch niet significant.

3.3.3 % inwoners dat vertrouwen heeft in lokale overheid (college, raad en ambtenaren) naar wijken 

Inwoners Overvecht hebben minder dan gemiddeld vertrouwen in lokale overheid

• In Overvecht heeft 47% van de inwoners vertrouwen in de lokale overheid, wat lager is dan gemiddeld in de stad (53%). Overvecht heeft van alle wijken het grootste aandeel inwoners dat helemaal geen vertrouwen heeft in de lokale overheid (12%). Vleuten-De Meern is de wijk met het minste vertrouwen in de lokale overheid.
• Stedelijk gezien is er een afname in vertrouwen (van 57% naar 53%). In Overvecht daalde het vertrouwen in de lokale overheid van 50% naar 47%, maar dit is geen statistisch significant verschil.

Conclusie

Het aandeel inwoners van Overvecht dat zich in 2023 gediscrimineerd voelt is 29% en dat is hoger dan gemiddeld in de stad (19%). Alleen in de subwijk Vechtzoom/Klopvaart is de ervaren discriminatie niet hoger dan gemiddeld in Utrecht, in de andere drie subwijken is dat wel het geval. Inwoners van Overvecht hebben daarnaast minder dan gemiddeld vertrouwen in de lokale en landelijke overheid.